EHIB – Thư viện y tế sức khỏe 
Hạt đười ươi được nhiều người sử dụng làm thức uống để thanh lọc cơ thể và đào thải độc tố. Liệu loại hạt này có thực sự sở hữu nhiều tác dụng hiệu quả cho sức khỏe hay không? Cách sơ chế thế nào là đúng chuẩn nhất? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây, bạn đọc đừng bỏ lỡ!
Hạt đười ươi là gì?
Hạt đười ươi thuộc bộ phận phôi giống của loài cây cùng tên, với danh pháp khoa học là Scaphium macropodum. Cây này phân bố chủ yếu ở nhiều nước như Việt Nam, Lào, Campuchia, Malaysia, Singapore, Brunei và Thái Lan. Khu vực sinh trưởng là các rừng mưa nhiệt đới ở độ cao 100m so với mực nước biển. Ở nước ta, ngoài cái tên đười ươi, loài thực vật này còn được biết đến với các cách gọi khác như an nam tử, đại hải tử,…
Cây đười ươi có thể phát triển lên đến hơn 45m với đường kính thân đạt tới 1 – 1.5m, lớp vỏ cây bên ngoài có màu nâu xám sần sùi. Tán cây sải dài, lá hình thoi dài 16 – 25cm, rộng 7 – 12cm. Sau khoảng ba đến bốn năm kể từ lúc trồng, đại hải tử bắt đầu ra hoa. Những chùm hoa trắng li ti, mỗi bông chỉ có kích thước cỡ 5mm về đường kính.
Quả ban đầu hình kén, màu vàng lục, sau khi chín thì vỏ ngoài chuyển nâu, kích thước rơi vào khoảng 20cm cho chiều dài và 5cm cho bề ngang. Mỗi quả chỉ thu được duy nhất một hạt, hình thoi, màu cánh gián, dài chừng 3cm và rộng chừng 1.5 – 2cm.
Hạt đười ươi có tác dụng gì?
Trung Hoa là nơi đầu tiên trên thế giới sử dụng hạt đười ươi như một vị thuốc, nó được gọi dưới cái tên “Bàng đại hải” trong Bản thảo cương mục – Lý Thời Trân vào năm 1578. Sở dĩ có tên gọi như vậy bởi vì hạt có thể nở gấp 6 đến 8 lần kích thước ban đầu nếu ngâm nước.
Theo Đông y, loại hạt này có tác dụng hạ nhiệt và tán “khí” trệ trong phế quản, vì vậy thường dùng trong điều trị viêm họng cấp và viêm amidan do phong nhiệt. Ngoài ra, hạt đười ươi cũng có công dụng giảm đau họng, giảm ho khan, ho có đờm, mất giọng, sưng tấy cổ họng rất hiệu quả. Vị thuốc này còn được xếp vào dạng hàn tính, vị ngọt dịu, khả năng hạ nhiệt hỏa tốt, thích hợp dùng để điều hòa nhu động ruột, trị chứng táo bón lâu ngày do nóng trong người gây ra.
Còn đối với y học hiện đại, sau khi phân tích phòng thí nghiệm, các nhà khoa học tìm ra trong loại hạt này có chứa rất nhiều thành phần hoạt chất sở hữu nhiều lợi ích sức khỏe. Ví dụ như: Các chất chống oxy hóa (flavonoid, quercetin), các chất chống đột biến (phenolic, axit gallic), chất xơ hòa tan, sắt, canxi, vitamin B1, B12, iot và bassorin. Ngoài ra, hạt đười ươi còn có các tác dụng sau:
- Thực phẩm tốt cho người ăn kiêng vì giàu chất xơ hòa tan, ít calo, giúp duy trì cảm giác no lâu hơn.
- Dược liệu làm đẹp da và chăm sóc da hiệu quả nhờ vào việc bàng đại hải có chứa các chất chống oxy và vitamin B1, B12.
- Giảm viêm mô niêm mạc và giảm đau do co cứng cơ nhờ vào hoạt chất bassorin.
- Thuốc nhuận tràng hiệu quả, thúc đẩy nhu động ruột và cải thiện chứng táo bón kéo dài.
Cách sử dụng hạt đười ươi
Các cách sử dụng loại hạt này phổ biến nhất có thể kể đến là:
Chè hạt đười ươi thanh nhiệt, nhuận tràng
Món chè này có xuất xứ từ đất nước Singapore với công thức không quá cầu kỳ, thích hợp dùng cho cả trẻ em và người già. Chè vị ngọt thanh, kết hợp nhiều vị thuốc, giúp thanh lọc cơ thể, giải độc và tăng cường nhu động ruột hiệu quả.
- Nguyên liệu: 900ml nước lọc dùng nấu chè, 250ml nước nóng dùng ngâm, 3 hạt đười ươi, 5 quả táo tàu, 35g long nhãn, 1 nhánh lá dừa và 30g đường phèn.
- Cách thực hiện: Ngâm hạt bằng nước nóng trong 30 phút, sau đó loại bỏ nhân và vỏ ngoài, chỉ giữ lại phần thịt hạt. Cho nước lọc vào nồi, thêm lần lượt các nguyên liệu còn lại vào nấu, đến khi đường tan hết là được. Bỏ thịt hạt vào bát, thêm phần chè vừa nấu vào, dùng khi còn ấm.
Hạt đười ươi nghiền bột trị bệnh thận
Bài thuốc này giúp người bệnh thận, đặc biệt là sỏi thận giảm được các triệu chứng đau nhức bàng quang khó chịu cũng như giúp lợi tiểu và thanh nhiệt cho cơ thể.
- Nguyên liệu: Bàng đại hải khô, chuối hột rừng.
- Cách thực hiện: Hạt bàng đại hải đem ngâm trong nước ấm, loại bỏ vỏ nâu, giữ lại phần nhân trắng. Chuối hột chọn loại còn xanh non, dùng dao khía cho bớt nhựa rồi ngâm trong nước giấm pha loãng. Sau khi hai nguyên liệu được sơ chế và để ráo nước, đem thái lát mỏng và sao khô. Nghiền dược liệu thành bột, dùng uống mỗi ngày 12g/lần.
Trà hạt đười ươi làm dịu cổ họng
Công thức này đơn giản, dễ thực hiện và không tốn nhiều thời gian. Đây là bài thuốc dùng để trị các chứng viêm họng cấp tính, viêm amidan, nhiễm trùng cổ họng và giảm ho đặc biệt hiệu quả.
- Nguyên liệu: 2 đến 3 hạt đười ươi sấy khô, nước nóng và đường phèn hoặc mật ong thô.
- Cách thực hiện: Bỏ hạt cây vào trong ấm trà hoặc một chiếc gốc sứ, thêm nước nóng và ngâm trong khoảng 15 đến 20 phút. Sau khi hạt đã nở đủ độ, thêm vào đường hoặc mật ong, khuấy đều cho tan và thưởng thức. Lưu ý không đun sôi hạt vì sẽ làm mất đi lượng dinh dưỡng vốn có.
Lưu ý: Hạt đười ươi không được khuyến khích sử dụng với người đang trong thai kỳ, người dễ mẫn cảm, người tiêu chảy kéo dài và có thể chất hàn. Người bệnh cũng không nên dùng vị thuốc này trong thời gian quá dài vì có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Hạt đười ươi giá bao nhiêu 1kg?
Hiện nay, bạn có thể dễ dàng tìm mua loại dược liệu này tại các hiệu thuốc Đông y hoặc các cửa hàng đồ khô. Bạn cũng có thể đặt hàng hạt bàng đại hải qua các shop bán đồ online rất đơn giản và tiện dụng. Tuy nhiên, chú ý lựa chọn địa chỉ uy tín để tránh mua phải hàng kém chất lượng hoặc quá hạn sử dụng.
Giá bán hạt đười ươi thường có sự chênh lệch khá lớn tùy vào chất lượng cũng như biến động thị trường. Nếu vào thời điểm khan hiếm, 1kg hạt có thể được chào bán ở mức gần 1 triệu VNĐ. bình thường, hạt bàng đại hải loại 1 có giá 420.000 VNĐ cho 1 kg và 380.000 VNĐ cho 1 kg hạt hàng loại 2.
Bài viết trên hy vọng đã giúp bạn đọc có thêm nhiều thông tin bổ ích liên quan đến chủ đề “Hạt đười ươi”. Dù là vị thuốc sở hữu nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, người bệnh vẫn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng!
