EHIB – Thư viện y tế sức khỏe 
Cây thiên niên kiện là một dược liệu Đông y nổi tiếng trong các bài thuốc trị bệnh xương khớp. Để tìm hiểu rõ về công dụng, cách dùng của loại cây này một cách hiệu quả nhất, hãy cùng tìm hiểu thông tin trong bài viết dưới đây!
Thiên niên kiện là cây gì?
Đây là một loại thảo dược quen thuộc trong nhiều năm nay, cây thiên niên kiện bao gồm củ và thân rễ. Lá được mọc từ thân rễ, mặt trên có màu xanh láng và dài tầm 30cm. Thiên niên kiện cho vụ hoa chính vào tầm tháng 4 – 6, vụ quả là từ tháng 8 – 10, quả thuôn mọng và bên trong chứa nhiều hạt.
Thiên niên kiện có tên gọi theo khoa học là Homalomena occulta. Trong dân gian thường gọi cây này là cây bao kim hoặc cây sơn thục. Loài cây này hay mọc ở những vùng trũng bên cạnh các kênh rạch, nơi có nguồn nước, ven những vùng núi thấp hay sườn đồi, thích hợp với khí hậu nóng ẩm nhiệt đới ở Nam Á hay vùng tây nam của Thái Bình Dương.
Theo nhiều nghiên cứu y khoa, thiên niên kiện được ứng dụng trong nhiều bài thuốc trị các vấn đề về xương khớp như thoát vị đĩa đệm, đau nhức xương khớp, thoái hoá cột sống hoặc một số vấn đề về dạ dày, tiêu hoá, ruột non ruột già,…
Cây thiên niên kiện có tác dụng gì trong việc chữa bệnh?
Theo y học cổ truyền, thiên niên kiện được đề cập là có vị đắng, vị cay hơi ngọt, có mùi thơm; phù hợp để điều trị những bệnh như tê thấp, phong hàn, bồi bổ xương khớp,… Còn theo Tây y, nhiều nghiên cứu chỉ ra trong thiên niên kiện có loại tinh dầu màu vàng với mùi thơm rất dịu. Một vài thành phần chính có trong cây gồm: Sabinen, Este, Limonen, Terpineol, Acetaldehyt, I-linalol, Aldehyd Propionic,… được sử dụng làm nguyên liệu trong ngành công nghiệp điều chế nước hoa.
Bên cạnh đó, nhiều bài thuốc coi thiên niên kiện là dược liệu chủ trị các bệnh xuất huyết, viêm ruột, hỗ trợ tăng cường tuần hoàn máu, trị gãy xương, chống đông máu, giảm đau rất tốt.
Những ai nên sử dụng thiên niên kiện
- Người cao tuổi mắc chứng đau nhức xương khớp.
- Đối tượng bị bệnh phong tê thấp (đau cổ vai gáy, đau khớp gối, đau lưng dưới, chân tay tê bì,…).
- Người bị bệnh thoái hoá cột sống, gai cột sống.
- Người gặp vấn đề về tiêu hoá: Viêm loét dạ dày, viêm ruột thừa, đau dạ dày,…
Các bài thuốc dùng thiên niên kiện để chữa bệnh
Với mỗi bệnh lý, chúng ta sẽ có những bài thuốc kết hợp khác nhau. Hãy cùng tham khảo một số bài thuốc sử dụng thiên niên kiện để chữa bệnh:
Bài thuốc trị các vấn đề về xương khớp
- Bài số 1: Chuẩn bị 10gr thiên niên kiện + ngưu tất, 20gr mộc qua + hy thiêm. Đem các nguyên liệu đi rửa sạch, để ráo nước và sắc với 400ml nước, cô đặc còn khoảng 200ml thì tắt bếp, bắc xuống rồi chia làm 2 lần uống mỗi ngày.
- Bài số 2: Các nguyên liệu cần dùng bao gồm: 10gr thiên niên kiện + thương nhĩ tử + ngải cứu, 40g rễ cỏ xước, 20g phục linh + hy thiêm. Bạn mang các dược liệu rửa sạch rồi cho vào ấm, sắc với 1 lít nước. Tiến hành đun liu riu cho tới khi cạn còn 2/3 lượng nước thì tắt bếp. Bài thuốc được chia làm 3 lần để uống trước mỗi bữa ăn chính.
- Bài số 3: Bạn lựa chọn 10g thiên niên kiện, 10g cốt bổ toái và 10g bạch chỉ, cũng đem làm sạch và bỏ lên bếp để sắc cùng 3 bát nước. Bạn đun đến khi cạn còn 2 bát thì bắc xuống, chia làm 2 lần sử dụng trong ngày.
Bài thuốc chữa đau bụng khi tới kỳ nguyệt san
Đau bụng kinh là nỗi ám ảnh của nhiều chị em phụ nữ. Chính vì vậy, sử dụng một bài thuốc Nam với những dược liệu thiên nhiên lành tính nhằm giảm các triệu chứng đau được nhiều chị em áp dụng:
Đầu tiên, chị em cần chuẩn bị: 10g thiên niên kiện, 10r rễ bưởi, 10g rễ cây sim rừng, 10g rễ cây bướm bạc. Tiếp đó, chị em mang các nguyên liệu đi rửa sạch, thái thành những phần nhỏ rồi đem đi sắc nước uống mỗi ngày sẽ giúp giảm tình trạng đau bụng kinh hiệu quả.
Bài thuốc chữa dị ứng, mẩn ngứa
Để chữa tình trạng mẩn ngứa, khó chịu này, mọi người hãy chuẩn bị 10g thiên niên kiện khô và gừng tươi mang đi sắc nước uống trong ngày. Ngoài ra, bạn tận dụng luôn phần bã đắp lên những vùng mẩn ngứa giúp các vết ngứa thuyên giảm nhiều phần.
Sử dụng thiên niên kiện ngâm rượu
Nguyên liệu chuẩn bị:
- Củ thiên niên kiện: 1kg
- Cây kỷ tử, hổ cốt, ngưu tất: 100g
- Rượu trắng trên 40 độ: 2 lít
- 1 hũ thuỷ tinh sạch
Cách làm:
- Các dược liệu mang đi rửa sạch rồi để ráo nước.
- Sau đó cắt nhỏ các nguyên liệu và phơi khô trong 2 ngày.
- Bắc chảo lên bếp rồi sao vàng các nguyên liệu.
- Xếp các nguyên liệu vào bình, đổ 2 lít rượu trắng và ngâm trong 1 tháng.
- Mỗi ngày uống 1-2 chén trong bữa ăn sẽ hỗ trợ tốt cho quá trình chữa bệnh.
Lưu ý: Khi ngâm rượu, bạn cần dùng một lượng củ hợp lý, không quá nhiều kẻo sẽ gây ngộ độc.
Mua thiên niên kiện ở đâu, có giá bao nhiêu?
Mọi người dễ dàng tìm mua thiên niên kiện ở những tiệm thuốc Đông y uy tín hoặc những vườn dược liệu đã được cấp phép. Hiện nay, trên thị trường, giá thành trung bình cho 1kg thiên niên kiện khoảng từ 110.000 – 120.000VNĐ. Mọi người hãy chọn những địa chỉ mua hàng tin cậy, đảm bảo chất lượng để không gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
Một vài lưu ý khi dùng thiên niên kiện
Mặc dù đây là một dược liệu quý, người bệnh vẫn nên lưu ý một số điểm sau khi sử dụng để đạt hiệu quả điều trị cao hơn:
- Với một thang thuốc quy định, chúng ta chỉ dùng tối đa 10g thiên niên kiện.
- Nếu gặp một số triệu chứng ngộ độc phổ biến như chóng mặt, đau đầu, buồn nôn,… thì người bệnh cần đến các cơ sở y tế sớm nhất có thể.
- Sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn hoặc thầy thuốc Đông y.
Bài viết trên đây đã tổng hợp những thông tin hữu ích về một loại dược liệu mang đến nhiều giá trị tốt cho sức khỏe – Thiên niên kiện. Hy vọng đây sẽ kiến thức tham khảo tốt cho nhiều bạn đọc. Chúc mọi người luôn vui vẻ và hạnh phúc trong cuộc sống!
